CHƯƠNG IV

Sau Đại thắng mùa Xuân năm 1975, cả nước thống nhất, Bắc Nam sum họp một nhà. Nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, tự do - mong ước của Bác Hồ, của thiếu nhi và toàn dân tộc trải qua bao đấu tranh gian khổ bằng máu xương và nước mắt đã trở thành hiện thực. Hòa vào niềm vui chung thiếu nhi Việt Nam nô nức xuống đường hát múa mừng ngày hội toàn thắng, hân hoan cùng với các anh chị, cô bác tham gia học tập, lao động góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa giàu mạnh.

Vào những ngày Tổng tiến công và nổi dậy trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, thiếu nhi miền Bắc vui mừng lắng nghe những tin thắng trận từ chiến trường miền Nam chuyển về. Các em đã tổ chức các hoạt động chào mừng chiến thắng ở các liên đội và bằng công tác Trần Quốc Toản, thiếu nhi miền Bắc đã gửi thư, gửi quà đến các chiến sĩ đang hành quân thần tốc tiến vào Sài Gòn. Nhiều địa phương đã tổ chức các đoàn thiếu nhi đến giúp đỡ các gia đình có con em và người thân đang chiến đấu ở chiến trường, đến vui cùng các chú thương binh đang điều trị và an dưỡng tại các đơn vị bộ đội.

ở các địa phương miền Nam, tổ chức Đội và thiếu nhi đã tích cực giúp đỡ các anh bộ đội, các đơn vị đang tiến công quân thù bằng cách tiếp nước, chuẩn bị lá ngụy trang, chuyển đạn và dẫn đường cho các anh khi tiến vào thành phố, thị trấn, thị xã, hoặc cùng với anh chị, cha mẹ tham gia thu gom vũ khí, quân trang quân dụng của lính ngụy bỏ lại khi tháo chạy.

Cũng như các đoàn thể khác, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Cục, Ban thiếu nhi thuộc Trung ương Đoàn Thanh niên Nhân dân cách mạng đã nhanh chóng hướng dẫn các hoạt động của Đội và thiếu nhi bằng việc thành lập các tổ, nhóm thiếu nhi tham gia các hoạt động cách mạng. Việc đầu tiên là các em cùng với các đoàn thể tổ chức đón tiếp các anh bộ đội và xóa những khẩu hiệu, cờ ba sọc mà chế độ ngụy vẽ trên nóc nhà, tường nhà và các khu sinh hoạt công cộng trước đây. Tổ chức Đội TNTP được mở rộng ở các vùng mới giải phóng, nhiều thiếu niên tích cực đã được vào Đội. Các chi đội, liên đội TNTP dần dần được thành lập các chi đội, liên đội trong nhà trường khi các trường học ở các tỉnh phía Nam khai giảng năm học mới.

Sau ngày giải phóng, các tỉnh phía Nam đứng trước nhiều khó khăn to lớn, nhất là vấn đề ổn định đời sống bảo vệ an ninh trật tự cho nhân dân. Lực lượng quân đội nhân dân Việt Nam phối hợp với các tầng lớp nhân dân ngày đêm bảo vệ những thành quả cách mạng và giữ gìn an ninh trật tự. Theo gương các anh chị đoàn viên thanh niên, thiếu nhi các địa phương thông qua tổ chức Đội đã tổ chức các hoạt động giữ gìn trật tự an ninh, phát hiện tàn quân địch còn lẩn trốn. Đặc biệt là các em tham gia các hoạt động bài trừ văn hóa đồi trụy. Thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố, thị trấn, thị xã khác đã thu thập hàng tấn băng nhạc vàng, tranh ảnh, sách báo đồi trụy để giao nộp cho các cơ quan chính quyền hủy bỏ.

Điều đáng mừng là song song với việc tham gia các hoạt động loại trừ văn hóa đồi trụy, nhiều tổ chức Đội đã phát động và tổ chức cho thiếu nhi tuyên truyền và thực hiện phong trào đọc sách, báo và thi tìm hiểu về sách báo cách mạng, phong trào xây dựng nếp sống mới trong thiếu niên học sinh, phong trào tìm hiểu về tổ chức Đội và phấn đấu vào Đội.

Tháng 12 năm 1975, Hội nghị lần thứ 21 Ban Chấp hành Trung ương Đoàn (khóa III) đã đánh giá những thắng lợi của công tác Đội và phong trào thiếu nhi đồng thời bàn những nhiệm vụ của Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi thời kỳ mới. Tại Hội nghị này, BCH Trung ương Đoàn đã phát động các phong trào lớn đối với đội viên và thiếu nhi cả nước như thi đua phấn đấu học tập và rèn luyện thân thể, xây dựng nếp sống mới gắn liền với phong trào thi đua phấn đấu trở thành Cháu ngoan Bác Hồ. Đối với các tập thể chi đội, liên đội trong nhà trường phấn đấu trở thành tập thể học sinh XHCN (sau này đổi thành tập thể Cháu ngoan Bác Hồ).

Tháng 6 - 1976, Hội nghị lần thứ 22 Ban Chấp hành Trung ương Đoàn tại thành phố Hồ Chí Minh bàn về những nội dung, phong trào của Đoàn và thanh thiếu nhi cả nước hướng về Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV. Tại Hội nghị lần này, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã thống nhất sự chỉ đạo chung trong cả nước của Đoàn, Đội, Hội. Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đề nghị Trung ương Đảng trao cho Đội khẩu hiệu mới đáp ứng với nội dung giáo dục và nhu cầu phấn đấu rèn luyện của đội viên, đó là:

"Vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa,
Vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại, hãy sẵn sàng !"

Với sự thống nhất tổ chức Đội trong cả nước và khẩu hiệu hành động mới sau khi nước nhà thống nhất, Đội TNTP bước vào trang sử mới. Số đội viên nhanh chóng phát triển cả ở miền Nam và miền Bắc. Những nội dung hoạt động của Đội đã gắn liền với các phong trào thi đua của Đoàn và các lực lượng xã hội trong đó tập trung vào phong trào thi đua học tập. ở các tỉnh phía Nam mới được giải phóng, tổ chức Đội và đội viên tích cực vận động các bạn đến trường học tập và giúp đỡ các bạn không có điều kiện đến trường. Sau này, với phong trào tham gia xóa mù chữ, thành phố Hồ Chí Minh đã tập hợp các em thành các lớp theo địa bàn dân cư, theo nhóm lao động và đặt tên là lớp học tình thương... Sau khi tổ chức Đội thống nhất cả nước, khăn đỏ trên vai đội viên đến trường đã tô đẹp cho những ngôi trường xã hội chủ nghĩa đầu tiên ở miền Nam. Các bậc cha mẹ và gia đình rất tự hào con cháu mình được vào Đội TNTP Hồ Chí Minh với chiếc khăn quàng đỏ thắm trên vai.

Trong năm 1975 - 1976 công tác Đội và phong trào thiếu nhi mang khí thế của năm mừng vui đại thắng, thống nhất Tổ quốc, là những năm hành động sôi nổi thi đua chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng. Nổi bật là phong trào thi đua "Ngàn hoa việc tốt, dâng Đảng quang vinh". Những việc làm tốt, các gương sáng của tập thể và cá nhân đội viên nở rộ như hoa mùa xuân. ở thành phố Hồ Chí Minh có đôi bạn Sơn - Khang cõng nhau đi học đã có tác động lớn đến cuộc vận động thiếu nhi đến trường học, gây xúc động đối với các bậc cha mẹ và xã hội.

Qua phong trào thi đua học tập, nhiều bạn nhỏ trong thời Mỹ ngụy không được đi học nay được học ở các trường và các lớp tình thương; đồng thời với học tập các em được ổn định cuộc sống, được tham gia hoạt động xã hội góp phần vào công cuộc xây dựng quê hương sau ngày giải phóng.

Tháng 12 - 1976, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng - Đại hội đầu tiên sau ngày thống nhất đất nước diễn ra tại Hà Nội. Đoàn đại biểu 240 đội viên, thiếu nhi đại diện cho Đội TNTP và thiếu nhi cả nước đến chào mừng Đại hội Đảng. Các em dâng lên Đảng 90 triệu bông hoa đẹp nhất trong phong trào thi đua "Ngàn hoa việc tốt, dâng Đảng quang vinh". Em Phạm Thiều Hoa đã đọc lời chào mừng và hứa với Đại hội:

"Tự hào là những "Người chủ nhỏ tuổi" của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, chúng cháu xin hứa với Đại hội thi đua học tập và rèn luyện theo 5 điều Bác Hồ dạy, xây dựng Đội vững mạnh để tiếp bước cha mẹ, anh chị làm cho non sông Việt Nam ngày càng rạng rỡ.

Trong tiếng kèn hùng tráng
Dưới cờ Đảng vinh quang,
Chúng cháu hứa sẵn sàng,
Vâng theo lời Bác dạy,
Thi đua kế hoạch nhỏ,
Xây tương lai huy hoàng.
Ngày mai tiến bước lên Đoàn,
Hiến dâng Tổ quốc muôn ngàn bông hoa.

Bác Trường Chinh, ủy viên Bộ Chính trị Trung ương Đảng thay mặt các cô bác đại biểu dự Đại hội đã biểu dương những thành tích của đội viên, thiếu nhi cả nước và căn dặn:

"Bác mong các cháu luôn luôn làm theo và làm đúng Năm điều Bác Hồ dạy, tăng cường đoàn kết, giúp đỡ nhau ra sức học tập, rèn luyện tốt hơn nữa, tham gia lao động, giúp đỡ bố mẹ; tuỳ theo khả năng của các cháu, để mai đây kế tục xuất sắc sự nghiệp của Bác Hồ, của cha anh, làm chủ tập thể nước nhà, xây dựng xã hội Việt Nam tốt đẹp, hạnh phúc, vui tươi, xã hội Việt Nam xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.

Chúc các cháu lập được nhiều thành tích trong phong trào thi đua "Ngàn hoa việc tốt, dâng Đảng quang vinh!"

Mong các cháu luôn luôn xứng đáng là Cháu ngoan Bác Hồ, là con em của nhân dân Việt Nam anh hùng!"

Sau thắng lợi của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV, thực hiện lời hứa trước Đảng, các phong trào của Đội TNTP Hồ Chí Minh phát triển rộng khắp và sôi động, nhất là trong phong trào kế hoạch nhỏ thu hồi các loại phế liệu, giấy loại; các hợp tác xã măng non ở phía Bắc tích cực tăng gia, trồng cây, nuôi gia cầm... để gây quỹ làm kế hoạch nhỏ. Nhân ngày kỷ niệm Đội 15-5-1977 và kỷ niệm 87 năm ngày sinh của Bác Hồ ngày (19-5-1977), thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh đã ra quân làm kế hoạch nhỏ và nêu sáng kiến số tiền làm kế hoạch nhỏ của thiếu nhi cả nước thu được sẽ đóng "Đoàn tàu lửa mang tên Đội TNTP Hồ Chí Minh" chạy trên đường sắt thống nhất Hà Nội - thành phố Hồ Chí Minh. Sáng kiến này được đội viên và thiếu nhi niên đồng cả nước ủng hộ nhiệt tình. Thực hiện sáng kiến làm kế hoạch nhỏ để đóng "Tàu lửa TNTP" phong trào thi đua thu nhặt 4 triệu ki lô gam giấy loại - ước tính thành tiền là 4 triệu đồng (trong năm 1977) đã được tổ chức sôi động ở các chi đội, liên đội. Các em đã thu gom giấy loại, sách cũ của mình, của lớp, của trường. Mở rộng hơn, các em đã đến các cơ quan xí nghiệp, nhà máy để quyên góp giấy báo cũ các loại; nhiều chi đội, liên đội đạt thành tích xuất sắc, điển hình là em Lê Thị Trang 11 tuổi ở thành phố Hồ Chí Minh đã thu gom được gần 1 tấn giấy báo cũ để góp với phong trào, sau này em được cử đi dự trại hè Quốc tế.

Với không khí thi đua làm kế hoạch nhỏ của thiếu nhi cả nước để đóng tàu TNTP, tháng 2 - 1978, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã hoan nghênh sáng kiến của các em và bàn với Tổng cục đường sắt ủng hộ thiếu nhi một số tiền để thực hiện kế hoạch nhỏ đóng đoàn tàu thiếu niên
tiền phong.

Nhân kỷ niệm 37 năm thành lập Đội, ngày 13-5-1978, anh Nguyễn Tiên Phong, Bí thư Trung ương Đoàn đã cùng chú Trần Mẫn, Tổng cục trưởng Tổng cục đường sắt ký nghị quyết liên tịch trong đó nêu rõ Tổng cục đường sắt đóng ngoài kế hoạch đoàn tàu mang tên Đội TNTP Hồ Chí Minh. Sau khi ký kết ủng hộ phong trào của Đội và thiếu nhi cả nước, Tổng cục đường sắt đã khẩn trương triển khai kế hoạch với sự tham gia rất nhiệt tình của các cô bác công nhân và các anh chị đoàn viên thanh niên của ngành để con tàu sớm hoàn thành.

Cán bộ, công nhân, đoàn viên ngành đường sắt đã vào Ninh Bình lấy một đầu tàu hỏa về sửa lại và Tổng cục đã giao cho nhà máy xe lửa Dĩ An đóng các toa xe cho đoàn tàu. Sau hơn 6 tháng, ngày 30 - 12 - 1978 đoàn tàu đã hoàn thành trong niềm vui mừng của cán bộ công nhân viên nhà máy xe lửa Dĩ An và toàn ngành đường sắt. Đoàn tàu đã chở đoàn đại biểu thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh ra Hà Nội để làm lễ khánh thành. Sau lễ khánh thành long trọng ở ga Hà Nội, Đoàn tàu TNTP đã đưa một đoàn đại biểu cán bộ phụ trách, đội viên, thiếu niên, nhi đồng đến thăm một đơn vị bộ đội đóng quân ở Biên giới phía Bắc Tổ quốc. Trong ngày hội vui đón kết quả của phong trào kế hoạch nhỏ trao cho thiếu nhi đoàn tàu Thiếu niên Tiền phong, đại biểu thiếu nhi cả nước vinh dự được đón Chủ tịch Trường Chinh thay mặt Đảng và Nhà nước đến thăm và khen ngợi các cháu thiếu niên nhi đồng cả nước.

Cũng ở thời điểm này, đội viên thiếu nhi ở các tỉnh, thành trong cả nước đã góp phần xây dựng các công trình cho chính thiếu nhi ở địa phương mình như: xe ô tô, các phương tiện hoạt động Đội và giúp các bạn nhỏ gặp khó khăn, giúp gia đình thương binh, liệt sĩ... các em đã thực sự góp phần xây dựng Tổ quốc bằng sức của mình như Bác Hồ đã dạy:

"Tuổi nhỏ làm việc nhỏ
Tuỳ theo sức của mình"

Song song với việc phát triển phong trào kế hoạch nhỏ, công tác Trần Quốc Toản do Bác Hồ phát động từ tháng 2 - 1948 được đội viên và thiếu nhi cả nước tích cực tham gia. Các hoạt động thăm nom, giúp đỡ gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình neo đơn được phát triển mạnh theo cách các chi đội phân công đội viên kết nghĩa với từng gia đình. Nhiều tập thể Đội đã đến từng trại thương, bệnh binh để giúp các chú bộ đội bị thương từ chiến trường trở về. Nhiều tập thể Đội đã phát động phong trào tăng gia, chăn nuôi, tiết kiệm hàng tháng mang rau xanh, hoa quả, gà vịt... đến các trại thương binh tặng các cô chú thương binh. Một số liên đội đã tổ chức các chương trình văn nghệ cùng nhau đến các trại thương binh, bệnh viện để hát cho các cô chú nghe... ở Hà Bắc có danh hiệu "Cô Tấm thảo hiền" để tặng cho các bạn làm tốt công tác Trần Quốc Toản.

Phong trào Trần Quốc Toản phát triển mạnh mẽ trong đội viên và thiếu nhi cả nước, ở đâu cũng có những điển hình của các tập thể và cá nhân. Để biểu dương phong trào và cá nhân có thành tích tốt, năm 1978, nhân kỷ niệm 30 năm Bác Hồ gửi thư cho thiếu nhi làm công tác Trần Quốc Toản, Trung ương Đoàn đã tổ chức cuộc "Gặp mặt chiến sĩ nhỏ Trần Quốc Toản toàn quốc" tại Hà Nội từ 26 đến 27 - 7 - 1978 với 300 đại biểu xuất sắc nhất của phong trào được các địa phương cử về dự.

Trong cuộc gặp mặt lịch sử này, nhiều cá nhân và tập thể xuất sắc đã được tuyên dương và trở thành những điển hình của phong trào như các tập thể Đội xã Hợp Đức (tỉnh Hà Bắc cũ),  Quỳnh Đôi (tỉnh Nghệ An), Nông Cống (tỉnh Thanh Hóa), chi đội trường cấp II xã Giao Châu (Hà Nam Ninh cũ), chi đội Kim Đồng (Chi Lăng, Thái Bình), liên đội TNTP trường cấp I Phan Chu Trinh (Hà Nội), các tỉnh Bình Trị Thiên, Quảng Nam - Đà Nẵng, Thuận Hải... thiếu nhi có những sáng kiến hay, tổ chức hoạt động Trần Quốc Toản đạt kết quả rất cao, được cô bác ở địa phương khen ngợi.

Tại khách sạn Thắng Lợi nơi diễn ra cuộc gặp mặt các chiến sĩ nhỏ Trần Quốc Toản đại diện cho hàng triệu các bạn thiếu nhi cả nước đã vui mừng được nhận thư khen ngợi của bác Tôn Đức Thắng, Chủ tịch nước và được đón bác Phạm Văn Đồng, Thủ tướng Chính phủ trực tiếp đến thăm, chung vui. Bác ân cần khen ngợi, động viên các chiến sĩ nhỏ tuổi và mong muốn đội viên, thiếu nhi cả nước đẩy mạnh phong trào Trần Quốc Toản phát triển mạnh hơn. Tại cuộc liên hoan, các bạn Nguyễn Văn Lực, đại biểu thành phố Hồ Chí Minh, Nguyễn Thị Bạch Ngọc ở huyện Châu Thành tỉnh Hậu Giang, Phạm Hoàng Lâm ở Nghĩa Bình, Trịnh Hòa Bình ở trường Yên Đơ tỉnh Gia Lai - Kon Tum, Đỗ Trọng Quỳnh liên đội phó trường cấp II Hợp Đức, Tân Yên, Hà Bắc (cũ), Trần Thị Phương liên đội trưởng trường cấp I - II Hưng Trọng, Bố Trạch, Quảng Bình... đã vui mừng báo cáo với bác Phạm Văn Đồng những thành tích của các chiến sĩ Trần Quốc Toản ở đơn vị, địa phương mình và tặng bác những chiếc huy hiệu chiến sĩ nhỏ Trần Quốc Toản v. v...

Em Trần Thị Phượng đã thay mặt các bạn tặng Thủ tướng Huy hiệu "Chiến sĩ kế hoạch nhỏ". Thủ tướng ôm hôn Phượng và nói vui:

"Như thế này bác mang làm sao hết. Các cháu bây giờ hơn các bác rất nhiều. Các bác chưa được một cái huy hiệu nào cả".

Trong niềm vui gặp gỡ, chiến sĩ nhỏ Trần Quốc Toản nào cũng muốn báo cáo với bác về thành tích của tập thể, địa phương mình. Bạn Phạm Thị Ngọc Huệ, đội viên thị xã Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang từ cuối hội trường nhanh chân lên ôm hôn và báo cáo với bác về thành tích của tập thể đội của mình đã giúp đỡ một bạn con gia đình liệt sĩ ở địa phương được đi học. Và rất bất ngờ - Ngọc Huệ nghẹn ngào thưa với bác Thủ tướng: "Cháu mới được ra Hà Nội lần đầu tiên, vào Lăng viếng Bác Hồ, lần đầu tiên được gặp bác, bác cho cháu hôn bác". Bác Phạm Văn Đồng vui cười đồng ý. Đó là nụ hôn của thiếu nhi miền Nam thân yêu với bác Phạm Văn Đồng tại cuộc gặp gỡ đầu tiên của thiếu nhi cả nước.

Sau ngày thống nhất Tổ quốc, các hoạt động Quốc tế của Đội có điều kiện phát triển mạnh. Đội TNTP các nước xã hội chủ nghĩa đã mời các bạn thiếu nhi nước ta đến dự nhiều trại hè Quốc tế như trại hè Vihempích (CHDC Đức) trại hè Arơtếch (Liên Xô), trại hè Vácna (Hunggari)... Vai trò của Đội TNTP Hồ Chí Minh đã được tổ chức thiếu nhi Quốc tế CIMEA đánh giá rất cao. Với tư cách là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam, đại diện Đội TNTP Hồ Chí Minh đã tham gia Đoàn Chủ tịch tổ chức CIMEA.

Năm 1977, Đại hội liên hoan thiếu nhi thế giới lần thứ nhất mang tên "Hãy để mặt trời luôn chiếu sáng" được tổ chức tại Mátxcơva (Liên Xô) từ 18 đến 31-7-1977. Đoàn đại biểu thiếu nhi nước ta do anh Trương Đình Bảng, Trưởng ban thiếu nhi Trung ương Đoàn làm trưởng đoàn cùng 43 đội viên xuất sắc nhất trong cả nước và 2 cán bộ phụ trách đã sang Liên Xô dự đại hội. Tại các cuộc trao đổi, Đoàn đại biểu thiếu nhi Việt Nam được các bạn đánh giá cao về các sáng kiến hay trong lĩnh vực tổ chức hoạt động Đội và phong trào thiếu nhi. Trong các hoạt động của Đại hội, Đoàn Việt Nam đã giành 19 huy chương vàng về các cuộc thi văn nghệ, thể thao. Tiết mục múa lân đã được nhận giải đặc biệt. Báo Sự Thật của Đảng Cộng sản Liên Xô viết bài ca ngợi: "Đoàn đại biểu thiếu nhi Việt Nam gồm 43 em nổi bật như búp măng non vươn lên trong rừng cây non thế giới". Sau khi dự Đại hội ở Mátxcơva, Đoàn đại biểu thiếu nhi Việt Nam cùng thiếu nhi các nước đã cùng tham dự trại hè Arơtếch của Liên Xô bên bờ biển Hắc Hải.

Hoạt động của Đội và thiếu nhi cả nước trong những năm sau ngày giải phóng miền Nam mang khí thế cách mạng sôi nổi. Nội dung hoạt động Đội trong và ngoài nhà trường được gắn liền với nhau. Các liên đội trong nhà trường đã mở rộng và gắn với hoạt động chính trị, xã hội ở địa phương. Các cuộc mít tinh, tuần hành, cổ động.. ủng hộ cách mạng, ủng hộ cuộc sống mới, vận động nhân dân tham gia hàn gắn những vết thương chiến tranh có hiệu quả thiết thực càng khẳng định vai trò của Đội TNTP.

Đồng thời quá trình phát triển các hoạt động của Đội và thiếu nhi luôn gắn liền với các hoạt động bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em của Nhà nước ta và xu thế chung của thế giới. Năm 1979, năm Liên hiệp quốc lấy làm năm "Năm Quốc tế thiếu nhi" đã tạo thêm điều kiện thuận lợi để nhân dân thế giới thực hiện công tác bảo vệ chăm sóc thiếu nhi tốt hơn. Hưởng ứng "Năm Quốc tế thiếu nhi", với sự tham mưu của Trung ương Đoàn, Nhà nước ta đã thành lập ủy ban năm Quốc tế thiếu nhi do Phó Chủ tịch nước Nguyễn Hữu Thọ làm Chủ tịch. Cơ quan thường trực của ủy ban là Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

Trong năm Quốc tế thiếu nhi, công tác Đội và phong trào thiếu nhi nước ta được Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, các lực lượng xã hội hết sức quan tâm nên đã thu được nhiều thắng lợi. Trong diễn văn khai mạc Hội nghị toàn quốc tổng kết năm Quốc tế thiếu nhi, Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch ủy ban năm Quốc tế thiếu nhi Việt Nam Nguyễn Hữu Thọ đã đánh giá:

"Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và Đội Nhi đồng Hồ Chí Minh, dưới sự phụ trách của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, đã đẩy mạnh các phong trào thi đua học tập và rèn luyện tốt như: Làm Kế hoạch nhỏ xây dựng đoàn tàu mang tên Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, phong trào Trần Quốc Toản ra quân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc"...

Cũng vào năm Quốc tế thiếu nhi, Bộ Chính trị Trung ương Đảng ta đã ra Nghị quyết về cải cách giáo dục, ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành pháp lệnh "Bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ em" là tiền đề của Bộ luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em sau này; đó là cơ sở cho các phong trào, các cuộc vận động của Đội như "Cuộc vận động tăng cường giáo dục đạo đức cách mạng" trong nhà trường, các phong trào "Kế hoạch nhỏ", "Trần Quốc Toản ra quân xây dựng bảo vệ Tổ quốc", phong trào "Xây dựng chi đội vững mạnh" đã có tác động tích cực trong công tác giáo dục đội viên và thiếu niên học sinh. Báo cáo tổng kết năm Quốc tế thiếu nhi của ủy ban năm Quốc tế thiếu nhi Việt Nam ngày 12 - 3 - 1990 nêu rõ: "Cuộc vận động tăng cường giáo dục đạo đức cách mạng trong nhà trường, phong trào "Kế hoạch nhỏ", phong trào "Trần Quốc Toản ra quân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc", phong trào "Xây dựng chi đội vững mạnh" của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh đang có tác dụng giáo dục tốt. 70 vạn em được kết nạp vào Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, 40.043 chi đội được công nhận là chi đội vững mạnh và 2,5 triệu em được công nhận là Cháu ngoan Bác Hồ".

Năm 1979, thực hiện lời kêu gọi của Đảng và Chính phủ cả nước hướng về biên giới phía Bắc, cuộc vận động giúp đỡ đồng bào và trẻ em các tỉnh biên giới đạt kết quả tốt. Đội thiếu niên tiền phong có phong trào mỗi em đóng góp một học cụ cho thiếu nhi biên giới. Thiếu nhi Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Thuận Hải, Long An, Quảng Nam - Đà Nẵng, Phú Khánh đã tặng thiếu nhi các tỉnh biên giới hàng triệu học cụ và hàng triệu đồng, hàng vạn quần, áo.

Với tinh thần năm Quốc tế thiếu nhi, các cơ quan tuyên truyền xuất bản ở Trung ương và địa phương đã tích cực chăm lo cho trẻ em hơn. Nhà xuất bản Kim Đồng in 61 đầu sách với 4.807.000 bản, vượt kế hoạch in sách năm 1979 và đã tổ chức trại sáng tác cho thiếu nhi thu được 58 bản thảo. Nhiều địa phương như Hà Bắc (cũ), Phú Khánh, Thanh Hóa, Hà Tuyên, Hà Nam Ninh (cũ)... dẫn đầu trong xuất bản nhiều sách tranh, sách truyện, thơ, nhạc cho trẻ em. Báo Thiếu niên Tiền phong tăng thêm về số lượng xuất bản, riêng báo Khăn quàng đỏ của thành phố Hồ Chí Minh từ 2 vạn vượt lên 5 vạn tờ mỗi số.

Hầu hết các thành phố thị xã đều mở lớp năng khiếu cho các em về nhạc, họa, ca hát, thể dục thể thao,... thu hút hàng vạn em tham gia. Hình thức hội diễn nghệ thuật của thiếu nhi được chú ý và nhiều nơi đã tổ chức từ cơ sở đến tỉnh đạt kết quả tốt, phát hiện được nhiều em có tài năng. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh chủ động tổ chức nhiều lớp tập huấn cho hàng vạn cán bộ phụ trách, các trại hè Cháu ngoan Bác Hồ, trại hè con em liệt sĩ... đã thu hút hàng chục triệu trẻ em tham gia.

Hoạt động văn hóa nghệ thuật trong năm 1979 nổi lên là cuộc thi vẽ "Năm 2000 em sống như thế nào" thu hút hơn 2000 em dự thi, có 30 tranh được giải trong nước, 10 tranh gửi dự thi ở Pari và một số tranh khác gửi đi triển lãm ở các nước trên thế giới.

Trong cuộc thi sáng tác bài hát cho thiếu nhi ở trong nước để gửi tham dự cuộc thi Quốc tế do Liên hiệp quốc tổ chức, bài hát "Trái đất này là của chúng mình" nhạc của Trương Quang Lục phổ thơ Định Hải đoạt giải nhất của cuộc thi.

Năm 1979 cũng là năm có nhiều hoạt động Quốc tế của Đội TNTP và thiếu nhi Việt Nam; các đoàn cán bộ và thiếu nhi đi dự các hội nghị quốc tế bàn về công tác thiếu nhi như Hội nghị Aten, Hội nghị Manila, Hội nghị "Vì một tương lai cho hòa bình và đảm bảo cho tất cả trẻ em" ở Liên Xô, Đại hội thiếu nhi Quốc tế "Ngọn cờ hòa bình" ở Bungari và hàng chục đoàn thiếu nhi với gần 200 em cùng các cán bộ phụ trách đi dự trại hè ở các nước xã hội chủ nghĩa anh em.

Chúng ta rất cảm động trước những hành động đầy tình hữu nghị của nhân dân Liên Xô đã trích 75% kết quả của "Ngày lao động cộng sản" dành cho nhân dân và thiếu nhi Việt Nam, trẻ em ở nhiều nơi trên đất nước Liên Xô gửi thư và quà tặng thiếu nhi Việt Nam. Đặc biệt nước cộng hòa XHCN Bêlarút đã quyên góp giúp thiếu nhi Việt Nam gần một nghìn tấn hàng. Hội Hữu nghị Hunggari - Việt Nam giúp thiếu nhi Việt Nam một số chăn và vải may quần áo. Cu Ba đã dành toàn bộ kết quả lao động "Ngày chủ nhật đỏ" để tặng thiếu nhi ta; nữ thi sĩ Nôila Arôvi và chồng là nhạc sĩ đã sáng tác chung một bài hát "Xin gửi một cành ô-liu tặng Việt Nam"; hai nhạc sĩ Cu Ba đã dành toàn bộ giải thưởng của mình trong một cuộc thi âm nhạc quốc gia để tặng thiếu nhi Việt Nam. Chị Tacanô michicô, vợ nhà báo cộng sản Nhật Bản hy sinh tại Việt Nam khi làm nhiệm vụ đã gửi tặng thiếu nhi nước ta 400.000 yên...

Ngày 22-11-1980 Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh toàn quốc lần thứ IV khai mạc tại hội trường Ba Đình- Hà Nội. Đoàn đại biểu đội viên và thiếu nhi xuất sắc nhất của Hà Nội cùng các bạn ở xã Thái Thịnh, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình đại diện cho đội viên, thiếu niên nhi đồng cả nước đến chào mừng Đại hội. Trong lời chào mừng, các bạn đội viên, thiếu nhi xã Thái Thịnh đã nêu sáng kiến cùng các bạn thiếu nhi cả nước làm kế hoạch nhỏ để xây dựng khách sạn Khăn quàng đỏ ở Thủ đô Hà Nội làm nơi đón tiếp thiếu nhi cả nước khi về thăm Hà Nội, viếng Bác Hồ kính yêu. Cũng tại Đại hội, đội viên thiếu nhi cả nước đã hứa: "Sau những năm tháng hoạt động chúng em sẽ vui sướng được thay huy hiệu măng non bằng huy hiệu Đoàn, lễ trưởng thành của đội viên cũng đồng thời là lễ kết nạp vào Đoàn. Chúng em phấn đấu trong 5 năm tới sẽ giới thiệu lên Đoàn 2 triệu đoàn viên mới".

Đại hội đại biểu Đoàn toàn quốc lần thứ IV đã tạo cho Đội TNTP Hồ Chí Minh bước phát triển mới; để nâng cao vị trí, vai trò của tổ chức Đội, Đại hội đã ra Nghị quyết thành lập Hội đồng phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Đây là sự thể hiện tích cực nhiệm vụ quan trọng "Toàn Đoàn chăm sóc giáo dục thiếu niên nhi đồng; toàn Đoàn chăm lo xây dựng Đội". Sau Đại hội Hội đồng phụ trách Đội Trung ương được thành lập theo Nghị quyết số 02/NQ ngày 19-1-1981 của Ban Bí thư Trung ương Đoàn và công bố tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đoàn lần thứ II (Khóa IV) ngày 22-1-1981. Hội đồng phụ trách Đội Trung ương do anh Lê Thanh Đạo, ủy viên Hội đồng Nhà nước, Bí thư thứ hai Trung ương Đoàn làm Chủ tịch với 24 thành viên. Nghị quyết nêu rõ: Hội đồng phụ trách Đội được thành lập từ Trung ương đến cơ sở; Hội đồng phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và Đội Nhi đồng Hồ Chí Minh, gọi tắt là "Hội đồng phụ trách Đội", là cơ quan do Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh lập ra để giúp Đoàn chỉ đạo công tác Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và Đội Nhi đồng Hồ Chí Minh.

Hội đồng phụ trách Đội có các chức năng, nhiệm vụ cụ thể:

1- Tổ chức thực hiện các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng và của Đoàn về công tác thiếu niên nhi đồng, hướng dẫn Hội đồng phụ trách Đội cấp dưới về nghiệp vụ công tác Đội.
2- Cùng với Ban tổ chức các cấp của Đoàn và các ngành liên quan xây dựng đội ngũ cán bộ phụ trách Đội (quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, quản lý và sử dụng cán bộ).
3- Thay mặt Ban Chấp hành Đoàn phối hợp với các ngành trong ủy ban thiếu niên nhi đồng cùng cấp trong công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thiếu nhi, chăm lo xây dựng cơ sở vật chất cho hoạt động của Đội.
4- Chỉ đạo các trung tâm hoạt động Đội: cung thiếu nhi, nhà văn hóa thiếu nhi, câu lạc bộ, trường đào tạo cán bộ phụ trách Đội, trường cán bộ chỉ huy Đội, hướng dẫn các cơ quan xuất bản, báo chí, tuyên truyền của Đoàn phục vụ cho công tác thiếu nhi.

Hội đồng phụ trách Đội ở Trung ương ngoài nhiệm vụ trên còn có nhiệm vụ thay mặt Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và Đội Nhi đồng Hồ Chí Minh quan hệ với tổ chức Đội các nước xã hội chủ nghĩa anh em và các tổ chức thiếu nhi dân chủ, tiến bộ trên thế giới; phát triển tình đoàn kết, hữu nghị, trao đổi kinh nghiệm và tranh thủ sự ủng hộ quốc tế đối với phong trào thiếu nhi nước ta. Nghiên cứu những vấn đề lý luận về tổ chức và hoạt động của Đội để giúp Đoàn chỉ đạo công tác Đội và đề xuất với các ngành hữu quan về công tác thiếu niên, nhi đồng.

Sau khi Hội đồng Đội các cấp được thành lập, công tác Đội và phong trào thiếu nhi có bước tiến mới. Cuộc hành quân truyền thống của thiếu nhi cả nước phát triển nhanh chóng trên quy mô toàn quốc với nhiều hình thức phong phú, có tác dụng giáo dục chính trị và đạo đức cho thiếu nhi, góp phần tạo ra không khí hoạt động sôi nổi trong nhà trường và có tác động tốt đến môi trường xã hội. Các phong trào đã thành truyền thống như "Công tác Trần Quốc Toản", "Kế hoạch nhỏ" được duy trì và phát triển. Hoạt động Đội trong nhà trường theo quy trình liên đội và chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp dần dần đi vào nền nếp. Nhiều liên đội mạnh, chi đội mạnh đã trở thành lực lượng nòng cốt góp phần xây dựng nhà trường tiên tiến. Hoạt động thiếu nhi ở địa bàn dân cư bước đầu có nhiều điển hình tốt, các trung tâm giáo dục ngoài nhà trường của Đội như Câu lạc bộ, nhà thiếu nhi.. phát triển thành hệ thống. Phong trào xây dựng Sao nhi đồng tự quản, chi đội mạnh, giới thiệu đội viên lên Đoàn từng bước đi vào chiều sâu.

Hội đồng Đội nhiều tỉnh, thành đã năng động bám sát thực tiễn, có nhiều sáng kiến trong việc đề ra các hình thức hoạt động mới hấp dẫn. Phong trào "Tìm địa chỉ đỏ" của thành phố Hồ Chí Minh, "Công trình chúng em làm chủ" của Hà Nội, "Vì điểm tựa tiền tiêu" của Hoàng Liên Sơn và các tỉnh biên giới là những sáng kiến mới. Hội đồng Đội nhiều tỉnh đã chủ động tham mưu cho cấp ủy Đảng, Đoàn thanh niên ra Nghị quyết về tổ chức giáo dục thiếu nhi ở địa bàn dân cư và kết hợp với Sở giáo dục, ban thi đua tổ chức xét duyệt sáng kiến công nhận tổng phụ trách giỏi được các quyền lợi như giáo viên giỏi của các trường phổ thông ở Hải Phòng, Hà Nam Ninh, Hà Sơn Bình, Vĩnh Phú, Nghệ Tĩnh, Quảng Nam - Đà Nẵng, Nghĩa Bình, Phú Khánh, Sông Bé, Đồng Tháp, An Giang, Hậu Giang.

Sau hai năm hoạt động, Hội đồng Đội các cấp đã từng bước khẳng định được vị trí vai trò của mình. Trước những kết quả đó, năm 1983, Ban Bí thư Trung ương Đoàn (Khóa IV) ra Nghị quyết số 46 bổ sung nhiệm vụ, chức năng của Hội đồng Đội khẳng định: "Hội đồng Đội là cơ quan đại diện cho tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh, Đội Nhi đồng
Hồ Chí Minh, nằm trong hệ thống tổ chức Đội từ cơ sở
(liên đội) đến Trung ương và do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trực tiếp phụ trách" và quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn, bộ máy, điều kiện, quan hệ của Hội đồng Đội. Như vậy, đến Nghị quyết 46 những vấn đề cơ bản về Hội đồng Đội đã được phát triển thêm, Hội đồng Đội vừa là cơ quan của Đoàn, vừa là bộ máy của tổ chức Đội. Đây là bước phát triển quan trọng về nhận thức và thực tiễn về công tác Đội và tổ chức Hội đồng Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.

Ngày 15-5-1981, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, trước Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đội TNTP Hồ Chí Minh đã tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập. Trong buổi lễ long trọng này, đội viên và thiếu nhi cả nước hân hoan vui mừng đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương cao quý của Đảng, Nhà nước tặng cho Đội TNTP Hồ Chí Minh. Bác Nguyễn Hữu Thọ, Phó Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thay mặt Nhà nước đã gắn Huân chương Hồ Chí Minh lên lá cờ truyền thống của Đội TNTP Hồ Chí Minh.

Cũng từ đó, phong trào thi đua "Nói lời hay, làm việc tốt, phấn đấu trở thành cháu ngoan Bác Hồ" được đội viên thiếu niên cả nước hăng hái thực hiện đạt những kết quả tốt đẹp. Theo nguyện vọng của các cháu ngoan Bác Hồ và thiếu nhi cả nước, Trung ương Đoàn và Hội đồng Đội Trung ương đã tổ chức Đại hội cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ nhất từ 20 đến 26-8-1981 tại Thủ đô Hà Nội. 408 đại biểu về dự Đại hội trong đó có 305 cháu ngoan Bác Hồ gồm 180 nữ, 56 đại biểu của 27 dân tộc ít người và 35 anh chị phụ trách giỏi xuất sắc nhất của các tỉnh thành, 68 anh chị lãnh đạo Hội đồng Đội các cấp đại diện cho 2 triệu cháu ngoan Bác Hồ trong cả nước. Đây là Đại hội cháu ngoan Bác Hồ lịch sử sau ngày nước nhà thống nhất và tổ chức Đội được thống nhất mang tên Bác Hồ kính yêu.

Sáng ngày 23-8-1981, Đại hội tổ chức báo công tại Cung thiếu nhi Hà Nội. Bác Lê Duẩn Tổng Bí thư BCH Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã đến dự và nói chuyện với Đại hội. Bác Trường Chinh, ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước cùng nhiều cô bác lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các đoàn thể ở Trung ương và Hà Nội đã gặp gỡ và nói chuyện với các cháu. Tới dự còn có đại diện các tổ chức quốc tế UNICEF và FAO và các em thiếu nhi ở các Đại sứ quán các nước xã hội chủ nghĩa.

Lễ báo công diễn ra tưng bừng, tươi vui và phong phú, đầy màu sắc. Các bạn Lê Bạch Hoa (đại biểu Hà Nội), Nguyễn Văn Giáp (đại biểu Bình Trị Thiên), Đặng Thanh Phương (đại biểu thành phố Hồ Chí Minh) thay mặt Đại hội báo cáo những thành tích đạt được trong phong trào học tập và rèn luyện theo 5 điều Bác Hồ dạy, đóng góp sức mình vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh lúc này có 11 nghìn liên đội, 140 nghìn chi đội với hơn bốn triệu đội viên, và hơn một triệu đội viên nhi đồng. Qua hai năm phấn đấu, đã có 53 nghìn chi đội mạnh và ba triệu em được tặng danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ. Có nhiều tấm gương tốt trong học tập, rèn luyện, giúp đỡ bạn, khắc phục khó khăn để học tập và làm công tác Đội, làm kế hoạch nhỏ, công tác Trần Quốc Toản, giúp các chú bộ đội bảo vệ biên giới Tổ quốc, và mưu trí dũng cảm, giúp các chú bộ đội bắt bọn phun rô bảo vệ buôn làng. Các em bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Đảng và Nhà nước đã hết lòng chăm lo cho thiếu nhi, dành những tình cảm quý mến nhất và điều kiện vật chất ưu tiên nhất cho thế hệ mầm non. Các đại biểu đại hội xúc động lắng nghe lời Bác Hồ khen ngợi và căn dặn thiếu nhi, được ghi lại từ lúc sinh thời. Các em minh họa báo cáo của mình bằng những tiết mục nghệ thuật hồn nhiên sôi nổi và những đoạn phim phản ánh hoạt động mọi mặt của Đội ở khắp nơi.

Đại biểu thiếu nhi các dân tộc ùa tới tặng hoa bác Lê Duẩn. Bác Tổng Bí thư đón các cháu vào lòng và thân mật nói chuyện với Đại hội. Bác khen ngợi những thành tích của thiếu nhi cả nước và rất vui khi thấy các em biết tổ chức đại hội một cách phong phú và hấp dẫn. Bác căn dặn các cháu, phải biết làm chủ bản thân, xã hội và thiên nhiên từ những điều nho nhỏ ở lứa tuổi mình. Năm điều Bác Hồ dạy, không phải chỉ cho thiếu nhi mà cho cả người lớn. Con người sống là phải lao động, có tình thương và lẽ phải, đấy là đạo lý cuộc sống. Bác mong muốn các cháu làm được việc đó. Loài người gọi Việt Nam là lương tâm, các em hãy xây dựng lương tâm của Việt Nam. Thế giới nói Việt Nam anh hùng, các em sẽ là những anh hùng của Việt Nam.

Trong thư của Đại hội gửi lên Trung ương Đảng, thiếu nhi cả nước đã thể hiện quyết tâm làm theo lời dạy của Bác Hồ để trở thành cháu ngoan của Người, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng. Hướng tới Đại hội lần thứ V của Đảng, hưởng ứng khẩu hiệu "Tất cả vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, vì hạnh phúc của nhân dân", toàn thể đội viên và thiếu nhi quyết tâm thi đua lập nhiều thành tích trong học tập, lao động và rèn luyện ý chí cách mạng. Đại hội cũng đã kêu gọi thiếu niên nhi đồng cả nước dấy lên phong trào thi đua sôi nổi lập nhiều thành tích dâng lên Đại hội Đảng; hoàn thành tốt nhất chương trình năm học mới 1981 - 1982 và chương trình hoạt động của Đội.

Nhân dịp Đại hội cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ nhất, ba đội viên Đội Thiếu niên Tiền phong Hôxê Mácti con của các đồng chí cán bộ Đại sứ quán Cu Ba tại Việt Nam đã gửi thư tới Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và góp 300 đồng để đóng vào quỹ xây dựng khách sạn Khăn quàng đỏ. Đây là tiền do các em thu nhặt sách báo cũ, giấy loại ở các cơ quan của Cu Ba tại Việt Nam hưởng ứng phong trào kế hoạch nhỏ của thiếu nhi Việt Nam.

Tại sân Phủ Chủ tịch, bác Trường Chinh, ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước đã gặp gỡ thân mật và vui cùng các đại biểu cháu ngoan Bác Hồ cả nước.

Bác Trường Chinh khen ngợi đội viên thiếu niên nhi đồng cả nước đã có những tiến bộ trong phấn đấu rèn luyện thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy. Đặc biệt bác khen ngợi phong trào kế hoạch nhỏ và công tác Trần Quốc Toản của Đội đã góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bác Trường Chinh khẳng định:

"Từ trong cuộc sống tươi đẹp của các cháu hôm nay, nhìn về tương lai của Tổ quốc, những người có trách nhiệm, các bậc làm cha mẹ cần thấy một cách sâu sắc rằng, chỉ có độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội mới đem lại cho con em mình một cuộc sống hạnh phúc và tương lai tươi đẹp. Và chính việc xây dựng cuộc sống hạnh phúc và tương lai tươi đẹp ấy lại do thế hệ các cháu hôm nay trưởng thành lên và gánh vác lấy".

Năm 1983 Ban Chấp hành Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã thu hút gần 10 triệu lượt đoàn viên, thanh niên và thiếu niên tham gia "Cuộc hành quân theo bước chân những người anh hùng" hướng tới kỷ niệm 30 năm chiến thắng Điện Biên Phủ và 10 năm Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng và kỷ niệm 10 năm thống nhất Tổ quốc. Trong hai năm 1983 - 1984 tổ chức Đội và phong trào thiếu nhi đã có nhiều hoạt động phong phú để "Chào mừng chiến thắng Điện Biên Phủ" phấn đấu giành danh hiệu "Chiến sĩ nhỏ Điện Biên - Cháu ngoan Bác Hồ". Năm học 1984 - 1985 có chủ đề "Mừng Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng" cổ vũ đội viên, thiếu nhi cả nước phấn đấu giành danh hiệu "Chiến sĩ nhỏ giải phóng quân - Cháu ngoan Bác Hồ".

ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương khác đã làm lễ ra quân thực hiện chủ đề "Mừng chiến thắng Điện Biên Phủ" và "Mừng chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng" hàng vạn em xuống đường với quần áo, mũ tai bèo... hóa trang, ăn mặc như các chiến sĩ năm xưa rồi cùng chia các mũi "tấn công" thể hiện khí thế hào hùng của chiến dịch Điện Biên Phủ và chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Qua những hoạt động hướng về những ngày chiến thắng, phong trào "tìm địa chỉ đỏ" đã xuất hiện từ thành phố Hồ Chí Minh là hoạt động giáo dục truyền thống cách mạng rất sáng tạo bắt nguồn từ công tác Trần Quốc Toản. Bằng việc thăm hỏi, chăm sóc các gia đình thương binh liệt sĩ các bạn thiếu nhi thành phố đã tổ chức các nhóm đến từng gia đình ở địa phương để vẽ bản đồ, ghi địa chỉ cụ thể các gia đình đó. Khi đến với các gia đình thương binh liệt sĩ có công với cách mạng các bạn đã gắn những ngôi sao đỏ xinh xắn lên tường và cánh cửa ra vào của từng gia đình như một lần ghi công và cảm ơn các chiến sĩ đã vì nước, vì dân, vì tuổi thơ hôm nay. Chính trong phong trào "tìm địa chỉ đỏ", các đội viên, thiếu nhi cả nước đã ghi được nhiều câu chuyện anh hùng của các chiến sĩ và chính các em cũng tìm được nhiều chiến sĩ cách mạng lão thành, chiến sĩ quân đội nhân dân đã có công với nước để đến chăm sóc thường xuyên và đề nghị chính quyền địa phương làm các chế độ chính sách theo quy định của Nhà nước. Trong những ngày này đến thành phố Hồ Chí Minh gặp các liên đội TNTP là có thể tìm được, biết được các chiến tích anh hùng của các chiến sĩ cách mạng ở địa phương thông qua sự ghi chép, thăm hỏi chăm sóc đặc biệt là qua những tấm bản đồ, ghi địa chỉ đỏ của các em.

Qua các hoạt động trên, Đội đã thu hút hàng chục triệu em thiếu nhi tự giác học tập, rèn luyện bản thân; nhiều thiếu niên đã nhanh chóng được đứng vào hàng ngũ của Đội. ở thời điểm này, cả nước có 4,5 triệu đội viên TNTP và 2,5 triệu đội viên nhi đồng. Đây là một minh chứng về sự phát triển của tổ chức Đội. Chính trong các hoạt động, các em đã tự tu dưỡng để cùng nhau trưởng thành với 400.000 Sao hoạt động có chất lượng và 1,5 triệu nhi đồng đã được kết nạp vào Đội nhi đồng. Đội thiếu niên tiền phong đã giới thiệu cho Đoàn 800.000 đội viên ưu tú để Đoàn xét kết nạp. Các Liên đội Mỹ Thắng (Bình Lục - Hà Nam), Phạm Văn Cội (thành phố Hồ Chí Minh) có từ 80 đến 100% đội viên lớn tuổi được vào Đoàn, cả nước bình bầu được hơn 4 triệu "Cháu ngoan Bác Hồ - Chiến sĩ nhỏ Điện Biên", xây dựng được hơn 53.000 chi đội mạnh chiếm tỷ lệ hơn 50% tổng số chi đội trong cả nước.

Trên chặng đường hành quân "Học tập tốt" để góp phần xây dựng nhà trường xã hội chủ nghĩa được Đội triển khai bằng nhiều hình thức hoạt động như tổ chức các "Đôi bạn điểm 10" mỗi điểm 10 là một viên đạn đại bác bắn trúng xe tăng địch, mỗi điểm 10 diệt được 1 tên xâm lược... đã lan rộng trong mọi liên đội. Nhiều điển hình xuất sắc xuất hiện, như em Phạm Minh Tú (Hà Nội) dẫn đầu kỳ thi toán cấp I toàn quốc, Dương Quỳnh Giao (Hà Nội) và rất nhiều em đã đạt điểm thi hết phổ thông cơ sở với số điểm 40/4 bài thi, Từ Ngọc Thương 12 tuổi là một trong số 40.000 học sinh nghèo học trong các lớp học tình thương của thành phố Hồ Chí Minh đã khắc phục mọi khó khăn để đến lớp học ban đêm nhưng 4 năm liền đều học giỏi, đạt danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ là một cán bộ chỉ huy đội giỏi. Đặc biệt tinh thần giúp đỡ nhau trong học tập được đẩy mạnh, thiếu niên thành phố Hồ Chí Minh đã giúp đỡ gần 30 vạn bạn không có điều kiện đi học được vào học các lớp học "Tình thương" và vào Đội. Thiếu nhi Bình Trị Thiên, Nghệ Tĩnh, Hải Phòng cùng với cha anh nhanh chóng khắc phục các thiệt hại do thiên tai, đảm bảo học tập liên tục. Từ ngày thống nhất Tổ quốc đến cuộc vận động "Hành quân theo bước chân những người anh hùng", các em đã đóng góp 2.486.280 ngày công giúp các gia đình thương binh liệt sĩ. Ngoài ra, các hình thức kết nghĩa giữa các liên đội với các đơn vị bộ đội được triển khai rộng rãi. Liên đội Trưng Vương (Hà Nội) bằng lao động tiết kiệm may 8 lá cờ Tổ quốc gửi tặng các đơn vị ở trên các chốt phía Bắc. Nhạy bén với tình hình chính trị, Đội đã có phong trào tiết kiệm mua công trái xây dựng Tổ quốc. Nhiều điển hình xuất hiện như thiếu nhi Đồng Nai mua 33.200 đồng công trái, thành phố Hồ Chí Minh các em đã gửi 639.302 đồng vào quỹ tiết kiệm, 161.632 đồng mua công trái "Vì đàn em năm 2000".

Quá trình gắn hoạt động của Đội với xã hội đã tạo cho các em trưởng thành nhanh chóng, tạo cho các em tư cách của người công dân nhỏ tuổi để xây dựng đất nước. Nhiều công trình phúc lợi cho thiếu nhi được xây dựng bằng lao động tiết kiệm của các em. Từ nhà máy nhựa Thiếu niên tiền phong, Đoàn tàu thống nhất mang tên Đội TNTP, năm 1984 các em đã góp vốn để xây dựng khách sạn Khăn quàng đỏ và góp phần của mình làm nên nhiều nhà thiếu nhi, câu lạc bộ... bằng kết quả lao động kế hoạch nhỏ.

Ngoài ra, các em còn tham gia lao động, xây dựng địa phương của mình như trồng cây, sửa đường... ở Minh Hải thiếu nhi góp phần sửa 5.000 m đường phố, trồng 50 ha rừng tràm để làm xanh thêm rừng U Minh. ở Phú Khánh các em trồng được hàng vạn cây xanh và ở các tỉnh trung du, miền núi phía Bắc các em đã phủ xanh hàng trăm đồi trọc bằng các loại cây bạch đàn, bồ đề... góp phần cùng cha anh làm giàu quê hương. Đội TNTP đã tổ chức các hợp tác xã Măng non, các đội chuyên bảo vệ thực vật, nuôi trâu bò béo... phát triển nhiều ở cả miền Nam và miền Bắc. Hàng năm, Đội đã góp hàng triệu ngày công cho các hợp tác xã và địa phương mình. Qua lao động, các em đã trưởng thành, nhất là sau khi tốt nghiệp phổ thông nhiều em về địa phương sản xuất, đã trở thành đội trưởng, đội phó sản xuất.

Hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao của Đội phát triển rộng khắp. Các bài hát truyền thống về Điện Biên Phủ như "Giải phóng Điện Biên", "Qua miền Tây Bắc"... các điệu múa sạp, xòe... được phổ biến rộng rãi cho tất cả các đội viên, hầu hết các đội viên đều thuộc và biết múa các bài quy định. Nhiều cuộc thi hát, thi múa, thi kể chuyện truyền thống đã được các địa phương tổ chức thu hút hàng vạn thiếu nhi tham gia. Cuộc thi sưu tầm truyền thống cách mạng địa phương giành danh hiệu "Nhà sử học trẻ tuổi" thu hút nhiều đội viên, thiếu niên tham gia. Các em Trần Phương Anh, Nguyễn Thị Hải Yến (Hà Nội) đã được Viện Sử học và Báo Thiếu niên Tiền phong công nhận "Nhà sử học trẻ tuổi". Các đơn vị: Vĩnh Thuỷ (Bình Trị Thiên), Kim Liên (Hà Nội)... đã có phong trào xây dựng phòng truyền thống và tổ chức sưu tầm những hiện vật lịch sử, tạo cho các em đội viên những hoạt động lý thú, bổ ích trong cuộc hành quân tìm về truyền thống.

Hoạt động quốc tế của Đội ở giai đoạn này được thể hiện bằng phong trào "Tình bạn bốn phương" giúp đội viên nước ta có quan hệ hữu nghị với thiếu nhi các nước trên thế giới đặc biệt là thiếu nhi Lào, Campuchia và Liên Xô. Các em gửi thư, tặng quà cho nhau, nhiều câu lạc bộ hữu nghị được hình thành.

Trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, nhiều em đã giúp các anh bộ đội, dân quân bắt những tên thám báo. ở Hoàng Liên Sơn hai em Trần Văn Hương và Phạm Văn Phong đã mưu trí dũng cảm bắt giữ được tên thám báo vừa xâm nhập vào địa phương. Cũng ở Hoàng Liên Sơn với tinh thần làm chủ, em Nguyễn Quang Huy, 14 tuổi đội viên liên đội Thái Ninh (Bảo Thắng) đã kịp thời báo cho các chú công nhân đường sắt cứu được một đoàn tàu khách từ Lào Cai về Hà Nội. Em Trần Giang Huy, 14 tuổi, Trần Tiến Thọ 7 tuổi đều cứu được bạn mình khỏi chết đuối. Em Nguyễn Thu Thủy đội viên nhi đồng lớp 2 trường Kim Đồng (Hà Nội) nhặt được 1 chiếc dây chuyền vàng nặng 3,2 đồng cân đã đưa cho cô giáo nộp lại cho ngân hàng vì không có ai đến nhận. Em Nguyễn Quang Tháo ở Phú Khánh cũng đã nhiều lần nhặt được của rơi đem trả người mất.

Trong năm học 1984 - 1985, Trung ương Đoàn, Hội đồng Đội Trung ương đã tổ chức cuộc họp mặt "Chiến sĩ nhỏ Điện Biên" tại Hà Nội và Hải Phòng từ ngày 2 đến 11-7-1984 có 180 đại biểu "Chiến sĩ nhỏ Điện Biên" xuất sắc nhất của cả nước đã về dự cuộc họp mặt tại Hà Nội và Hải Phòng trong đó có 84 đại biểu là nữ, 25 đại biểu là dân tộc ít người. Đoàn đại biểu thiếu nhi Lào và Campuchia cũng đã tham dự (mỗi đoàn gồm 10 thiếu nhi và 1 phụ trách).

Cuộc họp mặt chiến sĩ nhỏ Điện Biên đã tuyên dương thành tích của các tập thể và cá nhân đội viên có thành tích xuất sắc trong cả nước và sơ kết bước 1 cuộc vận động "Hành quân theo bước chân những người anh hùng". Cuộc gặp gỡ đã tạo khí thế thi đua mới chào mừng chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng. Hè năm 1985, cuộc họp mặt "Chiến sĩ nhỏ giải phóng quân" đã được tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh và thành phố biển Vũng Tàu từ ngày 21 đến 29 - 6 - 1985 với 281 đại biểu, trong đó có 156 nữ, 125 nam, 40 em là dân tộc ít người và 81 anh chị phụ trách.

Hai đoàn đại biểu thiếu nhi Lào và Campuchia đã sang dự cuộc họp mặt.

Buổi lễ báo công của các em đạt danh hiệu "Chiến sĩ nhỏ giải phóng quân" xuất sắc được tổ chức tại sân trước Dinh Thống Nhất,

Sau lễ báo công, bác Mai Chí Thọ, cùng các cô, bác lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh đã gặp gỡ toàn thể đại biểu tại Công viên Kỳ Hòa - công viên đẹp nhất của thành phố Hồ Chí Minh lúc ấy, được xây dựng sau ngày giải phóng.

Các đại biểu đã đi thăm và gặp gỡ các chiến sĩ cách mạng các khu di tích cách mạng Củ Chi, Hóc Môn, 18 thôn vườn trầu... và tập kết ở Bến Nhà Rồng - nơi Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước để làm lễ xuất phát cuộc "Hành quân theo chân Bác", gặp gỡ các cô bác lãnh đạo đặc khu Vũng Tàu, thăm giàn khoan dầu và gặp gỡ các cô chú công nhân, chuyên gia khoan dầu thuộc liên doanh khai thác dầu khí Việt-Xô...

Cuộc họp mặt "Chiến sĩ nhỏ giải phóng quân" thành công tốt đẹp. Đây là cuộc họp mặt đầu tiên của đội viên thiếu nhi cả nước ở thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu - vào dịp kỷ niệm 10 năm chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, 10 năm thống nhất Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Ngay sau cuộc họp mặt, đội viên thiếu nhi cả nước phất cao cờ tiếp tục "Cuộc hành quân theo bước chân những người anh hùng" lập thành tích chào mừng kỷ niệm 45 năm ngày thành lập Đội và tiến tới Đại hội cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ 2 vào hè năm 1986.

Từ sáng kiến của các bạn thiếu nhi huyện Đông Anh thành phố Hà Nội, các tập thể Đội và thiếu nhi cả nước đã phát động rộng rãi phong trào kế hoạch nhỏ để xây dựng tượng Kim Đồng, người đội trưởng đầu tiên của Đội và di tích lịch sử Kim Đồng tại quê hương anh - nơi thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh. Các anh chị đoàn viên trường Đại học Kiến trúc đã ủng hộ sáng kiến của Đội và nhận thiết kế khu di tích và tượng Kim Đồng. ủng hộ sáng kiến của Đội TNTP Hồ Chí Minh về xây dựng khu di tích lịch sử Kim Đồng, Tỉnh uỷ, ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng đã nhanh chóng quy hoạch khu đất nơi Kim Đồng hy sinh trước đây.

Ngày 21-11-1985, Ban Bí thư Trung ương Đoàn và Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Cao Bằng đã họp liên tịch quyết định khởi công xây dựng khu di tích vào ngày 22 - 12 - 1985 và khánh thành vào dịp kỷ niệm 45 năm thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh.

Đúng ngày 15-5-1986, ngày kỉ niệm 45 năm thành lập Đội, khu di tích Kim Đồng và tượng người anh hùng - đội trưởng đầu tiên của Đội Nhi đồng Cứu quốc đã được khánh thành. Từ đó đến nay, nhiều đoàn đại biểu các thế hệ thiếu nhi Việt Nam đã thăm, viếng di tích Kim Đồng, đến với quê hương cách mạng Cao Bằng, nơi có suối Lênin, có núi Các Mác và hang Pác Bó mãi mãi khắc sâu trong tâm trí của thiếu nhi và nhân dân Việt Nam.

Chào mừng kỉ niệm 45 năm thành lập Đội, đội viên thiếu nhi cả nước đã mở cuộc thi đua tiến tới Đại hội cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ hai được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội và thành phố biển Hải Phòng từ 1-7 đến 9-7-1986 với 274 đại biểu, trong đó có 157 nữ, 117 nam và 73 anh chị phụ trách giỏi về dự.

Đại hội được đón đoàn biểu thiếu nhi Lào và Campuchia mỗi đoàn 15 bạn sang dự Đại hội.

Tối 4-7-1986 tại Hội trường Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh trong lễ báo công của Đại hội các đại biểu rất vui mừng được đón bác Trường Chinh ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước cùng các cô bác lãnh đạo Đảng, Nhà nước khác đã đến dự. Bác Trường Chinh tuyên dương những thành tích của các cháu và căn dặn các cháu phấn đấu trở thành cháu ngoan Bác Hồ.

Trong 5 năm, kể từ Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ lần thứ nhất, mỗi năm Đội đã kết nạp được từ 500 nghìn đến 1 triệu đội viên vào Đội TNTP và nhi đồng Hồ Chí Minh nâng tổng số đội viên và nhi đồng lên gần 9 triệu. Hàng năm có gần 5 triệu đội viên trở thành những Cháu ngoan Bác Hồ, riêng năm học 1985 - 1986 có 5,4 triệu em đạt danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ. Sự trưởng thành của từng đội viên đã góp phần vào sự phát triển vững mạnh của Đội. Năm 1980 - 1981 mới có 53.000 chi đội mạnh là tập thể Cháu ngoan Bác Hồ thì đến năm 1986 phát triển lên 99.400 chi đội mạnh chiếm hơn 50% tổng số các chi đội trong cả nước. Sự vững mạnh của các chi đội là tiền đề cho Đội phát triển các phong trào mới ở trong và ngoài nhà trường và cũng là môi trường tốt để mỗi đội viên được phấn đấu rèn luyện trở thành đoàn viên. Thực tế trong 5 năm đã có hơn 2 triệu đội viên lớn được giới thiệu lên Đoàn và 931 nghìn bạn được kết nạp vào Đoàn là minh chứng rõ ràng, khẳng định sự lớn mạnh của tổ chức Đội.

Các phong trào và các hoạt động của Đội đã có những bước phát triển mới. Nổi bật là cuộc vận động "Hành quân theo bước chân những người anh hùng" bằng hai chủ đề "Chào mừng thắng lợi Điện Biên Phủ" năm học 1983 - 1984, "Chào mừng 10 năm chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng", năm học 1984 - 1985 và "Cuộc hành quân theo chân Bác" được tiến hành càng ngày càng có hiệu quả. Nét nổi bật của cuộc hành quân truyền thống Đội đã thu hút được đông đảo thiếu nhi tích cực tham gia.

Nhiều đơn vị chi đội, liên đội và địa phương đã xây dựng được các phòng truyền thống với các hiện vật lịch sử quý giá mà các em đã sưu tầm được như chiếc gậy Trường Sơn của đồng chí Võ Bẩm ở (Hà Nội), lá cờ Đảng của chi bộ đầu tiên (1930) ở Vĩnh Thủy (Vĩnh Linh) mảnh vải dù của Bác Hồ tặng chiến sĩ trong thời kì kháng chiến chống Pháp (Kim Liên - Hà Nội)... và hàng loạt các phòng truyền thống được tiếp tục bổ sung và hoàn thiện ở Liên đội Tam Sơn, Đình Bảng (Hà Bắc), Trưng Vương (Hà Nội), các phòng truyền thống mới xây dựng ở Chiềng Lề (Sơn La), Tân Hòa (Thái Bình), Ngô Quyền (Thành phố Hồ Chí Minh)... Trong hoạt động sưu tầm hiện vật truyền thống, nhiều đội viên TNTP đã được tặng danh hiệu "Nhà sử học trẻ tuổi". Bước vào "Cuộc hành quân theo chân Bác" hầu hết các cơ sở Đội đã hưởng ứng cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời, thân thế và sự nghiệp của Bác Hồ, qua đó đội viên và tập thể Đội có chương trình rèn luyện, lập công để báo công của mình bằng "Sổ vàng làm theo lời Bác" và bằng các công trình của Đội.

Công tác Trần Quốc Toản ngày càng được phát huy mạnh mẽ, nét nổi bật trong giai đoạn này là phong trào "Vì điểm tựa tiền tiêu". Hướng về các chiến sĩ ở biên giới, hải đảo và làm nghĩa vụ Quốc tế, thiếu nhi cả nước trong 3 năm kể từ 1983 đến 1986 đã gửi: 14.699.534 lá thư và gửi 10.498.840 tặng phẩm như tem thư, phong bì, khăn, bút... cho bộ đội đang làm nhiệm vụ ở biên giới, hải đảo. Liên đội trường PTCS Trương Vương (Hà Nội) bằng lao động tiết kiệm các em đã may 8 lá cờ Tổ quốc để tặng các đơn vị giữ chốt ở biên giới phía Bắc.

Liên đội Bích Sơn (Việt Yên - Hà Bắc) kết nghĩa với một đơn vị giữ chốt ở Lạng Sơn, hàng năm vào dịp Tết Nguyên đán tổ chức đoàn đại biểu lên thăm và tặng quà cho các anh. Các em đã đến giúp các gia đình thương binh, liệt sĩ, bộ đội, từng gánh nước, bó củi đến bó tranh lợp nhà... đã đến với các gia đình thương binh, liệt sĩ, neo đơn. ở các chi đội, liên đội có đội viên là con thương binh, liệt sĩ, các em đã tổ chức giúp cho các bạn trong học tập và trong cuộc sống. Chỉ tính trong học kỳ I năm học 1985 - 1986 thiếu nhi Quảng Nam - Đà Nẵng đã tặng cho các bạn là con liệt sĩ số quà trị giá 32.370 đồng...

Những khẩu hiệu "Chưa thuộc bài, chưa đi ngủ", "Mỗi điểm 10 là một bông hoa, dâng thầy cô giáo", "Mỗi điểm 10 là một viên đạn diệt một xe tăng địch", "Đôi bạn cùng tiến" đã khích lệ mạnh mẽ phong trào thi đua học tập trong đội viên với hơn 263 nghìn cuộc thi vui học tập ở các liên đội và chi đội toàn quốc.

Cũng thời gian này, nhiều chi đội đã góp phần cùng các cô bác mở các "lớp học tình thương" các "lớp phổ thông phổ cập"... Các tập thể đội và từng đội viên, giúp đỡ một phần phương tiện học tập cho các bạn mồ côi, gặp khó khăn không có điều kiện học tập và hoạt động. Qua phong trào đã góp phần cùng xã hội giúp 132 nghìn bạn đã được đến lớp, trong đó thành phố Hồ Chí Minh có 40 nghìn em, ở Tây Ninh có 78 lớp thu hút 1.249 em theo học... các cuộc vận động giúp sách vở và các dụng cụ học tập cho các bạn ở những vùng khó khăn, bão lụt cũng được các em hưởng ứng có hiệu quả. Thiếu nhi An Giang đã nhanh chóng giúp các bạn Bình Trị Thiên số học cụ trị giá 6.373 đồng... Bằng sự cố gắng của mình và sự giúp đỡ của Đội, của nhà trường và của các thầy cô giáo, nhiều đội viên đã trở thành những học sinh giỏi toàn diện, nhiều em đã đạt giải trong các kỳ thi quốc tế và quốc gia. Trong năm học 1985 - 1986 đợt thi học sinh giỏi lớp 5 và lớp 8 toàn quốc đã có 199 đội tuyển với 1.660 em (có 24 em người dân tộc) tham dự và 75 đội với 380 em trúng giải 3 môn thi Văn, Toán, Ngoại ngữ.

Học gắn liền với hành, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện. Phong trào thi đua thực hành thí nghiệm, lao động sản xuất mang tính khoa học kỹ thuật ở trong và ngoài trường thu hút hầu hết thiếu nhi ở địa phương vào các hoạt động của Đội.

Bằng phong trào kế hoạch nhỏ, thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh đã tập trung góp phần xây tượng đài Bác Hồ; ở Lâm Đồng, Phú Khánh có công trình đóng xe ô tô mang tên Đội và nhiều địa phương có những công trình xây dựng nhà thiếu nhi, sắm phương tiện hoạt động cho Đội, hoặc để tặng các bạn ở địa phương khác như 50 bộ nghi thức trống, cờ Đội của thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh tặng các bạn ở Hà Quảng (Cao Bằng), trống của thiếu nhi Tiền Giang tặng các bạn ở Nà Mạ, quê hương anh Kim Đồng, và hàng trăm bộ trống của các tỉnh phía Nam tặng các bạn thiếu nhi Campuchia...

Thông qua các hoạt động của Đội, mỗi đội viên thực sự tham gia vào công tác xã hội cùng với cha anh làm sạch, đẹp đường phố, xóm làng. Những "Đội sao đỏ an ninh", "Chiến sĩ an ninh", "Đội chim xanh"... đã góp phần bảo vệ trật tự trị an, chống những hiện tượng tiêu cực trong xã hội ngày càng phát triển có hiệu quả. Năm học 1983 - 1984 có 23.412 đội bảo vệ an ninh đến năm học 1985 - 1986 đã phát triển lên 29.474 đội. ở Hải Phòng có 1.800 em hoạt động trong "Câu lạc bộ an ninh" phát hiện 200 vụ việc làm ăn phi pháp, lưu manh, trộm cắp tài sản, các đội sao đỏ ở Bỉm Sơn (Thanh Hóa) góp phần bảo vệ đường dây điện thoại, bài trừ mê tín dị đoan và phát hiện ra những kẻ trộm cắp tài sản của Nhà nước và nhân dân. ở Lâm Đồng đã có 4 đội ở xã Dư Sai, 3 đội ở Da Chúp thường xuyên bảo vệ 1.500 ha rừng. Em Lơ Sa Ha Xếp liên đội phó trường Da Sa đã phát hiện và kịp thời huy động toàn liên đội dập tắt 5 vụ cháy rừng.

Nhiều tập thể và cá nhân đội viên đã có hành động mưu trí, dũng cảm phát hiện và tham gia bắt bọn Phun rô. Trong một buổi chiều chăn trâu bạn Lê Văn Tiến và Mùng Văn Thiều ở trường Đào Viên 2 huyện Tràng Đinh, Lạng Sơn đã nhanh chóng phát hiện và báo cho dân quân những kẻ có hành động không bình thường, tình nghi buôn lậu,v.v... Các em K Mánh (Di Linh - Lâm Đồng), K Tăm (Lạc Dương), K Seo (Di Linh) đã cảnh giác phát hiện bọn Phun rô kịp thời báo cho dân quân bắt gọn. Nhiều tấm gương dũng cảm thông minh khác đã góp phần bảo vệ an ninh cho quê hương và vùng biên của Tổ quốc. Ngày 24-5-1986, Dương Trung Dũng người đội viên vừa được kết nạp Đoàn ở trường Quang Trung Hà Nội là tấm gương sáng ngời của người đội viên TNTP Hồ Chí Minh đã dũng cảm quên mình cứu bạn.

Trong các hoạt động của Đội, phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao đã thu hút đông đảo thiếu nhi tham gia. Những tốp ca khúc Măng non, phong trào múa hát tập thể được phổ biến rộng rãi trở thành thường xuyên trong các buổi sinh hoạt ở nhiều liên đội và ở thôn xóm. Hàng năm cuộc thi tiếng hát "hoa phượng đỏ" được thiếu nhi các tỉnh, thành sôi nổi tham gia, những buổi biểu diễn văn nghệ, phục vụ cô bác càng ngày càng được tổ chức rộng rãi. Các tốp ca khúc thiếu nhi của các tỉnh biên giới đã lên tận chốt hát cho các chú bộ đội nghe. ở thành phố Hồ Chí Minh hình thành các điểm vui chơi ở xóm phường; các câu lạc bộ ở thôn xóm của Nghệ Tĩnh, Hà Nam Ninh (cũ)... phát triển mạnh. Phong trào thi điền kinh 4 môn, giải bóng bàn thiếu niên, các cuộc thi vẽ "Để mãi mãi màu xanh", " Em yêu Tổ quốc, em yêu hòa bình", các cuộc thi truyền thống, viết truyện, đọc và làm theo báo Đội đã được duy trì đều đặn thu hút hàng chục vạn em tham gia. Nhiều em đã đoạt giải quốc tế và quốc gia trong các cuộc thi viết, vẽ của thiếu nhi. Thông qua các hoạt động này, nhiều tài năng trẻ đã được phát hiện và bồi dưỡng.

Hoạt động quốc tế của Đội ngày càng được mở rộng. Với phong trào "Tình bạn bốn phương" các liên đội đã tổ chức các câu lạc bộ hữu nghị, các buổi sinh hoạt "Tìm hiểu Đội bạn". Phong trào kết nghĩa với thiếu nhi Campuchia của các tỉnh phía Nam càng ngày càng phát triển và có hiệu quả tốt đẹp. Hàng năm các đoàn đại biểu của thiếu nhi Campuchia và Lào đã sang dự các cuộc gặp mặt ở các trại hè của thiếu nhi Việt Nam. Các cuộc thi tìm hiểu đất nước Liên Xô, Tiệp Khắc... đã được đông đảo thiếu nhi Việt Nam tham gia và có em đã trúng giải được mời sang Tiệp Khắc dự trại hè quốc tế.

Phong trào hưởng ứng Festival 12, hưởng ứng cuộc chạy tiếp sức "Vì hòa bình" phát triển rộng rãi, các cuộc mít tinh "Vì hòa bình" và phong trào "1 triệu lá thư, 1 triệu việc làm", đã nhanh chóng lan rộng trong cả nước.

Những thành tích của đội viên, thiếu nhi cả nước đã phát huy truyền thống của Đội tạo nên những hoạt động sôi nổi, thu hút nhiều thiếu nhi tham gia trong và ngoài nhà trường. Những kết quả hoạt động đó đã góp phần làm rạng rỡ chặng đường 45 năm Đội TNTP Hồ Chí Minh, thể hiện rõ Đội là một lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, góp phần tích cực giáo dục đội viên, thiếu nhi trở thành những cháu ngoan Bác Hồ, đoàn viên TNCS từng bước hình thành nhân cách của người công dân xã hội chủ nghĩa.

Những thành tích đó là những trang vàng của một giai đoạn lịch sử của Đội và cũng là nguồn lực để đội viên, thiếu nhi và các tập thể Đội trong cả nước tiếp tục phất cao cờ Đội trong cuộc thi đua mới "Hành quân theo chân Bác Hồ kính yêu" và tiến tới Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ III".